15 jan 2025 toegevoegd
Wat maakt dat een meesterwerk ons raakt op een manier die een reproductie niet kan? Dat is de vraag die het Mauritshuis in Den Haag in een interessant onderzoek probeerde te beantwoorden. Nu we overal digitale kopieën en posters zien, wilde het museum weten of echte schilderijen ons meer raken dan kopieën. De resultaten laten zien hoe verbonden we zijn met kunst, zowel in ons hoofd als in ons hart.
Om meer te weten te komen, gebruikten ze geavanceerde hersenscantechnologie om de hersenactiviteit van deelnemers te meten terwijl ze naar vijf beroemde schilderijen keken, waaronder Vermeers Het meisje met de parel. En de resultaten waren verbluffend - de hersenen van mensen reageerden veel meer op de originelen dan op de posters. Vermeers mysterieuze meisje gaf mensen een heel positief gevoel, maar haar posterversie gaf ze een negatief gevoel. Het onderzoek suggereert dat dit komt doordat de textuur, details en "aura" van de originele kunst niet kunnen worden vastgelegd op een poster.
MRI-scans toonden verhoogde activiteit in hersengebieden die te maken hebben met zelfreflectie en emotioneel vertrouwen wanneer mensen naar de originelen keken, waardoor de intrige nog dieper werd. Vooral Vermeers meesterwerk fascineerde en vertoonde een buitengewoon fenomeen dat een "visuele lus" wordt genoemd. De ogen van de deelnemers bewogen naadloos tussen haar blik, haar lippen en haar parel, waardoor een hypnotiserend ritme van aandacht ontstond. Was dit opzettelijke genialiteit of een onbedoeld mysterie? We zullen het misschien nooit weten, maar het mysterie voegt alleen maar toe waarom het zo krachtig is.
Dit onderzoek laat ons zien waarom echte kunst zo belangrijk is. Reproducties kunnen je toegang geven, maar ze kunnen niet de diepe connectie herscheppen die je voelt bij een origineel. De ruwe texturen, zachte penseelstreken en mysterieuze aanwezigheid raken iets diep in ons en creëren een band die tijd en ruimte overstijgt. Echte kunst nodigt ons niet alleen uit om te kijken, maar daagt ons ook uit om te voelen, waardoor een ervaring ontstaat die geen enkele reproductie kan imiteren.
Bron: De Standaard 3 oktober 2024